Depremlerin ardında acı gerçek! 500 bina incelendi…
Türkiye’yi sarsan deprem felaketinin 23 gününde bölgedeki enkaz çalışmaları devam ederken bir yandan da alanında uzman kişilerce yıkımlara sebep olan hatala araştırılıyor. Hatay’daki 500 binayı inceleyen bilirkişi, sahadaki kritik sorunları belgeledi. Buna göre; yıkımlara sebep olan hatalar, “zayıf kolon”, “düz demir kullanımı”, “taşıyıcı elemanlara verilen zararlar”, “kesit yetersizliği”, “uygunsuz etriye aralıkları”, “yumuşak kat etkisi”, “zemin sıvılaşması” ve “çerçeve süreksizliği” gibi 8 başlıkta toplandı.
Suat Torun, Hatay’da depremin hemen ardından hasar tespit çalışmalarına katkı vermek ve İnşaat Mühendisleri Odası üyesi olarak gönüllü bilirkişilik yapmak üzere sahaya gittiğini ve 10 gün bölgede kaldığını anlattı. Meslek odası olarak hasar tespiti yaparken ayrıca bilirkişi olarak savcılık adına gerekli verileri topladığını dile getiren Torun, mimarlar, jeoloji mühendisleri ve inşaat mühendisleri olarak birlikte hareket ettiklerini, araziyi, yapıyı ve tasarımı incelediklerini aktardı.
Mühendis Torun, bölgede savcılık adına 200’e yakın, İnşaat Mühendisleri Odası adına ise 300 olmak üzere toplam 500 binayı incelediğini söyledi. Bu çalışmaları yaparken bir inşaat mühendisi olarak yaptığı çalışmaları paylaşan Torun, delillerin karartılmaması için binaların fotoğraflarını ve videolarını çektiklerini, binanın ne sebeple yıkıldığını tespit etmek için çeşitli çalışmalar yürüttüklerini kaydetti.
Torun, “Binaların kolon ve kirişlerinden örnekler aldık. Yapının bütünlüğü bozulmuşsa bile her bir donatının ölçümlerini yaptık. Sahadaki numuneleri de yetkililere teslim ettik.” dedi. Hatay’da yapıların çok büyük hasar gördüğünü vurgulayan Torun, sahada gördükleri binaların büyük çoğunluğunun eski yapılar olduğunu ifade etti.
ÖNCELİKLİ SEBEP YAPIM HATALARI
Torun, depremde yıkıma neden olan hatalar konusunda şu değerlendirmelerde bulundu:
“Sahada en çok rastladığımız sorun beton kalitesizliği yani istenen dayanıma sahip olmayışıydı. Bunun dışında demir gibi donatıların istenen çapta ve yapıda olmadıklarını tespit ettik. Proje ve uygulama hatalarını da gördük. Bir de zemin etütlerinin iyi yapılmaması ve zemin sıvılaşmasından kaynaklı büyük problemlerle karşılaştık. Genelde öncelikli sebep yapım hataları kaynaklı olarak ortaya çıkıyor. Genel başlıkları ise zayıf kolon, düz demir kullanımı, taşıyıcı elemanlara verilen zararlar, kesit yetersizliği, uygunsuz etriye aralıkları, yumuşak kat etkisi ve çerçeve süreksizliği olarak sıralayabiliriz. Proje hataları da gördük. Tasarım yapılırken binanın x ve y düzleminde deprem kuvvetlerini alması için perdeler tasarlanır. Bunların tüm kolonlarının kirişlerle bağlanması gerekir. Yapılmaması halinde yapı hasarları oluşur.”
BETONDA BÜYÜK TANELİ ÇAKILLAR TESPİT EDİLDİ
İncelediği 500’e yakın binada rastladığı sorunları çektiği fotoğraflarla belgeleyen Torun, yıkımların en çok kontrolsüz yapım hataları nedeniyle oluştuğunu tespit ettiklerini ifade etti. Hatay’da yıkılan bir binanın fotoğrafı üzerinden örnek veren Torun, beton içindeki agrega denilen çakıl, kum gibi malzemenin istenen boyutta olmadığını gözlemlediklerinin altını çizdi.
Betondaki bu çakılların boyutunun 8-10 santimetreye varan büyük çaplarda olduğunu tespit ettiklerini aktaran Torun, “Bu çakılların büyük oluşu deprem açısından büyük risk yaratır ve binanın mukavemetini zayıflatır. Burada kırma taş kullanılması gerekirdi. Bunları maalesef incelediğimiz binalarda göremedik.” diye konuştu.
DENİZ KUMU BETONUN YAPISINA ZARAR VERMİŞ
Hatay’da binalarda deniz kumu kullanıldığını da tespit ettiklerini belirten ve kumun içinde deniz kabuğunu belgeleyen bir fotoğrafı gösteren Torun, “Deniz kumunun en büyük tehlikesi, tuz oranının yüksek olmasından dolayı betonun yapısını bozar. Bu nedenle beton istenen dayanıma sahip olamaz. Deniz kumunun, binalarda beton içinde bulunan demirin korozyona uğramasına yani çapının küçülmesine, ayrıca paslanıp çürümesine de neden olduğunu gördük. Korozyon nedeniyle 16 milimetre çapında olması gereken demirin 10 milimetreye kadar düştüğünü gördük.” ifadelerini kullandı.
Torun, demirlerin açıkta olması ve havayla temas etmesinin de korozyona uğrayarak çap kaybetmelerinin bir diğer nedeni olduğuna dikkati çekti.
İNCE KOLONLAR ve KALİTESİZ DEMİR
Torun, eski yönetmeliklere göre inşa edilen yapıların kolon kesitlerinin yetersiz olduğuna işaret ederek, “Hatay’da eski binalarda genelde 18-20 santimetre dolayında kolonlar, 15-20 santimetre arasında da kirişler tespit ettik. Bu boyuttaki elemanlar kesit yetersizlikleri sebebiyle yapıların hasara uğramasına sebep olmuş. Şimdiki yönetmeliklerde kolon boyutunun minimum 30, kiriş genişliğinin de 25 santimetre olması gerekiyor.” şeklinde konuştu.
Betonarme binalarda betonla daha iyi birliktelik sağlayan nervürlü demirlerin de önemine değinen Torun, “Nervürsüz demir beton içinde sıyrılması kolay olduğu için görevini yerine getirememiş. Bu sebepten yapılar çok hızlı hasar almış ve çökmüş. Nervürlü yapılarda yapı hasar alsa da donatı sıyrılmamış, yıkılma olmamıştır. Şimdiki yönetmeliklerde nervürlü demir kullanmak mecburi.” ifadelerini kullandı.
Gaziantep bölgesinde hasar tespit çalışmalarına katılan inşaat mühendislerinin de kolonlarla ilgili gözlemlerini aktaran Torun, “Meslektaşlarımız, bu şehirde bazı yapılarda bulunulan mekanı genişletmek amacıyla kolon kesimlerine rastladı. Bu binayı yıkıma götüren, ana taşıyıcı sisteminin tamamen çökertilmesi anlamını taşıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
”KÜÇÜK” TEKNİK DETAY YIKIMI NEDEN OLDU
İnşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen bir sargı donatısı olan etriyelerin birleştirilme yönteminin ve aralıklarının çok önemli olduğunu görsellerle anlatan Torun, şöyle konuştu:
“Bu donatının istenen düzeyde yapılmaması nedeniyle binaların mukavemetinde ciddi sorunlar ortaya çıkmış görünüyor. Çapları 6 milimetre olan ve gönyesi 135 derece bükülmeyen etriyeleri tespit ettik. Hem çap yetersizliği hem de 135 derece bükülmemeleri, görevlerini yerine getirmesine engel olmuş. Deprem olduğunda bu bükümlerin binayı koruyucu bir özelliği vardır. Bu küçük bir teknik detay gibi görünse de yapılmadığında binayı yıkıma kadar götüren büyük bir hatadır.”
KOLONLARA VERİLEN ZARARLAR
Torun, Hatay’da özellikle yıkılan ve ağır hasar alan binalarda tesisat gibi yapı tamir işlerinin taşıyıcı elemanlara zarar verdiğini de gördüklerini belirterek, “Bazı binalarda tesisatın kesilen kolonların aralarına yerleştirilmiş olduğunu da gördük. Tamiratlar sırasında binalara ek yükler de yüklenmiş. Ustaların bilinçsizce yaptığı bu tür yanlışlar, yapılara ağır hasarlar vermiş ve yıkıma sebep olmuş.” diye konuştu.
YUMUŞAK KAT ETKİSİ, YAPI YAKLAŞMA MESAFESİ VE ZEMİN SIVILAŞMASI
Özellikle zemin katlarda betonarme binaların deprem esnasında yıkılmasına neden olan en önemli mimari tasarım hatalarından birinin yumuşak kat meydana gelmesi olduğunu aktaran Torun, bu nedenle yıkılmış bir binanın görselini de paylaştı.
Yapı yaklaşma mesafesini de çok yetersiz bulduklarını dile getiren Torun, “Neredeyse yan yana yapılan binalar gördük. Bu nedenle hasarlı bir bina yanındaki binayı da yıkmış. İki bina arasındaki darlıktan dolayı ağır hasarlı bir binanın yandaki binaya zarar vererek ölümlü bir hasar oluşturduğunu gördük.” dedi.
Torun, özellikle yan yatan bazı binalarda yapı hasarlarının yanı sıra zemin sıvılaşmasına bağlı sorunlar ile alt katlardaki çıkmalar nedeniyle çerçeve süreksizliğinin oluşmasına neden olan sorunları tespit ettiklerini söyledi.
“TAŞERONLAR VE USTALAR EĞİTİLMELİ”
Bilirkişi Suat Torun, inşaat yapım işlerinin meslekten gelen kişilerce yapılması ve bu kişilerin altında çalışan taşeronların ve ustaların eğitilmesi gerektiğini vurguladı.
İnşaat mühendisliği lisans derslerinde bu tür problemlerin tekrarlanmaması için müfredata yeni derslerin eklenmesi gerektiğini belirten Torun, “Şu anda bu tür dersler yüksek lisans derecesinde okutuyor. Staj süreleri uygulama deneyimi için uzatılmalı. Tabii toplum bilincinin de oluşması gerekiyor. Mümkün olduğunca dayanıklı olması için çaba gösterilmesi, ev sahibi olmak isteyenlerin evin içinden çok yapının taşıyıcı özelliklerini öğrenip sorgulaması gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
İstanbul’da 1.5 milyon riskli konut taşınacak
Türkiye, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli yıkıcı depremlerle sarıldı. Fekalette 44 bini aşkın yurttaş hayatını kaybederken binlerce kişi de evsiz kaldı. Depremlerde 11 il ağır hasar alırken bölgede 3 ay süreyle OHAL ilan edildi.
Yaşananların ardından gözler beklenen Marmara depremine, dolayısıyla İstanbul’daki riskli binalara çevrildi.
“HEM AVRUPA HEM ANADOLU YAKASI’NA TAŞIYACAĞIZ”
Son olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstanbul’da olası bir depremde risk teşkil eden binalarla ilgili olarak önemli bir açıklama yaptı.
TRT Haber‘de yer alan habere göre Bakan Kurum, “İstanbul’da 1,5 milyon riskli konutu belirlediğimiz iki rezerv alana, hem Anadolu hem Avrupa Yakası’na taşıyacağız” dedi.
“ŞEHİRLERİMİZDE KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRDIK”
Kentsel dönüşüm konusunda AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan‘dan da yeni mesajlar gelmişti.
Kahramanmaraş Elbistan’da açıklamalarda bulunan Erdoğan, “Şehirlerimizde kentsel dönüşümü hızlandırarak, binaların yıkıldığı, insanlarımızın altında kaldığı dönemi sona erdirmek için tüm gücümüzle çalışacağız” demişti.
Mete Gazoz’a olimpiyatlarda altın madalya getiren ok, 200 bin TL’ye alıcı buldu…
Olimpiyat şampiyonu Mete’nin, geliri “asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen çocukların eğitiminde kullanılması için bağışladığı oku, eski milli okçu ve iş insanı Murat Akkaya satın aldı.
Murat Akkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 200 bin liraya oku satın aldığını belirterek, “Oku, Mete Gazoz’a geri bıraktım. İnşallah, ikinci olimpiyat şampiyonu olduğunda okumu alacağım.” ifadelerini kullandı.
Fransa Futbol Federasyonu Başkanı Noel Le Graet, görevinden istifa etti
Fransa Futbol Federasyonu’nda Başkan Noel Le Graet, görevinden istifa etti.
Graet, bugün gerçekleşen yönetim kurulunda başkanlığı bıraktığını bildirdi.
10 Haziran 2023 tarihinde yapılacak seçime kadar Başkan Yardımcısı Philippe Diallo, vekaleten başkanlık görevini yürütecek.
FFF internet sitesinden yapılan açıklamada, “Noel Le Graet’e sportif ve ekonomik sonuçlarından dolayı teşekkür ederiz. Seçildiği tarih olan 18 Haziran 2011’den bu yana erkek ve kadın futbol takımları 11 şampiyonluk kazandı ve 6 uluslararası turnuvada final oynadı. Bu mükemmel sonuçlar ve özellikle iddialı bir sportif planlama için teşekkür ederiz” ifadelerini kullandı.
Milli basketbolcu Nilay Aydoğan’ın göçük altında kalmadan önceki son görüntüleri ortaya çıktı
Kahramanmaraş merkezli depremler spor camiasından da birçok canı alıp götürdü.
Onlardan biri de ING Kadınlar Basketbol Süper Ligi ekiplerinden Çankaya Üniversitesi’nin formasını giyen milli basketbolcu Nilay Aydoğan oldu.
31 yaşındaki basketbolcu, Malatya’da ziyarete gittiği babaannesi Hacer Aydoğan ile birlikte çöken binanın enkazında kaldı.
SÜRPRİZ YAPMAK İSTEDİ
Aydoğan’ın, Hatay’da oynadığı maçın ardından milli maçlar nedeniyle lige verilen arada takımla Ankara’ya dönmeyip, babaannesi Hacer Aydoğan’a sürpriz yapmak için annesine ve ağabeyine haber vermeden Malatya’ya gittiği öğrenildi.
Nilay Aydoğan’ın, Malatya’da babaannesi Hacer Aydoğan ile depremden saatler önce sohbet ederken çektiği görüntüler, enkazda bulunan cep telefonunda ortaya çıktı.
Kızının Malatya’ya gittiğinden haberi olmadığını anlatan Sevgi Aydoğan, Nilay’ın fotoğraflarına bakarak ağladı.
“MALATYA’DA OLDUĞUNU BENDEN SAKLADILAR”
Deprem gecesi Nilay’ı aradıklarını ancak ulaşamadıklarını söyleyen Sevgi Aydoğan, şunları söyledi:
Hatay’dan takımla Ankara’ya döneceğini tahmin ediyordum. Meğer milli takım arasıymış, ben Ankara’da olması lazım diyordum. Hatay’da olamazdı. Meğerse Malatya’daymış, benden sakladılar. Ona hiç ulaşamadık hep aradık. Ben hep bir yerden çıkacak diye düşündüm. Benim Nilay’ım kardeşimdi, annemdi, ablamdı her şeyimdi. Ben onsuz hiçbir şey yapmazdım. Benim kolum, kanadım, her şeyimdi o benim. Ben bu yazı burada nasıl geçireceğim. Çok zor, çok zor.
04:27
News
